Santa María del Puertu, Premiu al Pueblu Exemplar d' Asturies
Santa María del Puertu (Somiedu) foi galardonáu col Premiu al Pueblu Exemplar d'Asturies 2021.
El pueblu de Santa María del Puertu, perteneciente al conceyu de Somiedu, ta asitiáu na llende con Llión, a 1486 metros d'altitú, lo que fai que les condiciones de vida de los sos habitantes sían bien dures, sobremanera pel inviernu. La hestoria d'El Puertu como pueblu remóntase al sieglu XIV, amestada a los vaqueiros d'alzada y al desenvolvimientu de la ganadería. Nesa dómina los vaqueiros empezaron a practicar l'alzada pa criar ganáu ente les camperes d'El Puertu, que na so mayoría yeren propiedá de los monesterios, y les camperes baxes, en Belmonte y Salas, principalmente. Tres el pasu de les praderíes a la nobleza y les grandes families nel sieglu XV, los vaqueiros d'El Puertu empecipiaron una llucha pa facese cola so propiedá, conocida como Revolución de los cercaos, pol zarramientu de parceles que llevaron a cabu, visible entá na actualidá, y que dexó'l so afitamientu como pueblu. Utilizaron les camperes alloñaes como espacios comunales pal ganáu rexíos por una xunta vecinal y les corralaes pa recoyer yerba y facer plantíos. A principios del sieglu XX los vecinos pudieron mercar les camperes, que nun pueden vendese a persones de fora del pueblu.
Actividaes tradicionales de los vaqueiros como l'arriería y la traxinería tuvieron gran importancia ente los habitantes d'El Puertu hasta dempués de la Guerra Civil, magar la ganadería ye anguaño'l principal mediu de vida de los vecinos. La cabana ta formada per unes seiscientes cabeces de ganáu de venti ganaderíes especializaes, la mayor parte, na producción de carne de la raza asturiana de los valles. Más d'una decena d'estos ganaderos son menores de cuarenta años, lo que garantiza'l futuru. Ente los vecinos conviven aquellos que siguen practicando l'alzada y los que permanecen nel pueblu durante tol iviernu, unes quince families. La declaración de Somiedu como Parque Natural en 1988 supunxo un impulsu de les actividaes rellacionaes col turismu. El Puertu conviértese en puntu de partía de delles rutes oficiales del Parque y en 1995 inauguró'l so primer hotel. Nos últimos años, El Puertu esperimentó un gran desarrollu col arreglu siguíu del pueblu, la rehabilitación de cases y les sextaferies pal caltenimientu de caminos, murios y demás elementos d'usu común, como les praderías y los montes. En 2009 rehabilitóse l'antigua escuela pa crear el Centru Vecinal, un espaciu pa xuntes y actividaes. Nel so esterior creóse un área recreativa con un parque infantil.
El Puertu acueye delles feries y fiestes de gran tradición ente los vaqueiros, como la de San Pedro (29 de xunu) y la de La nuesa Señora (8 de setiembre). Nesta última, que yá se celebraba nel sieglu XVIII, rexuntáronse unes venticinco mil persones y trés mil cabeces de ganáu en 2019. Coincidiendo col final de la estancia de los vaqueiros nel pueblu y l'empiezu de l'alzada a los pueblos baxos, El Puertu acueye dende 2005 l' Alcuentru Vaqueiru, nel que s'intenta afondar nes sos costumes. Tamién se creó l'Asociación de Vaqueiros del Puertu de Somiedu pa siguir procurando la meyora de les condiciones de vida de los sos vecinos.
Tienes más información calcando na imaxen.